|
||||||||||||||||||||||||||
WOORDEN | Α | Β | Γ | Δ | Ε | Ζ | Η | Θ | Ι | Κ | Λ | Μ | Ν | Ξ | Ο | Π | Ρ | Σ | Τ | Υ | Φ | Χ | Ψ | Ω | ||
NAMEN | Α | Β | Γ | Δ | Ε | Ζ | Η | Θ | Ι | Κ | Λ | Μ | Ν | Ξ | Ο | Π | Ρ | Σ | Τ | Υ | Φ | Χ | Ψ | Ω | ||
AUTEURS | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | IJ | Z |
DE ΠΟΛΙΣ ALS MILITAIRE EENHEID | ||||||||||||||||||||||||||
In het homerische epos streden ridders om persoonlijke roem voor zich en | ||||||||||||||||||||||||||
daarmee voor hun hoven. In de πόλις worden de individuen ingekaderd in een | ||||||||||||||||||||||||||
collectieve burgermaatschappij. In het spanningsveld tussen individu en collectief | ||||||||||||||||||||||||||
wordt de traditionele onderlinge competitiedrift getransformeerd. Zelfredzaam- | ||||||||||||||||||||||||||
heid en autonomie en anderzijds rivaliteit bepalen de onderlinge verhoudingen | ||||||||||||||||||||||||||
tussen individuele burgers en tussen de οἷκοι, maar het is in dienst van de πόλις | ||||||||||||||||||||||||||
dat menzich de hoogste roem verwerft. | ||||||||||||||||||||||||||
De verhouding tussen de πόλεις onderling wordt door dezelfde elementen | ||||||||||||||||||||||||||
bepaald. Inbepaalde perioden is de angst voor een verre vijand zeer reëel | ||||||||||||||||||||||||||
geweest, maar vooral de onderlinge rivaliteit tussen de πόλεις was | ||||||||||||||||||||||||||
verantwoordelijk voor de grote aandacht die zeaan het krijgswezen besteedden. | ||||||||||||||||||||||||||
De accenten in het militaire denken werden evenwel verschillend gezet. | ||||||||||||||||||||||||||
Voorbeelden uit Sparta en Athene tonen dit aan. | ||||||||||||||||||||||||||
SPARTA | ||||||||||||||||||||||||||
Dapperheid | ||||||||||||||||||||||||||
In Sparta lag sterker dan in het klassieke Athene de nadruk op de militaire | ||||||||||||||||||||||||||
training van de jongens. In een elegie1 bezingt Tyrtaeus de dappere strijder. De | ||||||||||||||||||||||||||
grootste voortreffelijkheid en de hoogste roem bereikt hij in de strijd voor zijn | ||||||||||||||||||||||||||
en medeburgers. | ||||||||||||||||||||||||||
Van de voortreffelijke eigenschappen wint de dapperheid het | ||||||||||||||||||||||||||
10 Tyrtaeus, Fragment 9,1-14 | ||||||||||||||||||||||||||
10 Οὔτ᾿•
Οὔτ᾿ κτλ.: de zin loopt door tot en met (9) ἀλκῆς;
ἂν μνησαίμην•
vorm: priamel (inleidende, met oplopende spanning opgebouwde reeks, die uitloopt op een pointe). μνησαίμην: ἐμνησάμην: aoristus < μιμνῄσκομαι.
οὔτ᾿ ἐν•
ἐν λόγῳ: i.e. in Tyrtaeus’ dichtwerk.
λόγῳ ἄνδρα τιθείμην |
||||||||||||||||||||||||||
10 οὔτε•
οὔτε...παλαισμοσύνης: bepaling bij de zinskern. In deze relatie geven de genitivi de reden aan.
ποδῶν ἀρετῆς οὔτε παλαισμοσύνης |
||||||||||||||||||||||||||
10 οὐδ᾿ εἰ Κυκλώπων μὲν ἔχοι μέγεθός τε βίην τε, | ||||||||||||||||||||||||||
10 νικῴη δὲ θέων•
θέων: voor θέω zie WL.
Θρηίκιον Βορέην, |
||||||||||||||||||||||||||
05 οὐδ᾿ εἰ Τιθωνοῖο•
Τιθωνοῖο: genitivus comparationis bij χαριέστερος.
φυὴν•
φυὴν: accusativus van betrekking (wat…betreft, van…) bij Τιθωνοῖο…χαριέστερος.
χαριέστερος εἴη, |
||||||||||||||||||||||||||
10 πλουτοίη δὲ Μίδεω καὶ Κινύρεω μάλιον•,
μάλιον: = μᾶλλον (laconisme; zo genoemd naar Laconië, de streek waarin Sparta lag). |
||||||||||||||||||||||||||
10 οὐδ᾿ εἰ Τανταλίδεω Πέλοπος βασιλεύτερος εἴη, | ||||||||||||||||||||||||||
10 γλῶσσαν δ᾿ Ἀδρήστου μειλιχόγηρυν ἔχοι, | ||||||||||||||||||||||||||
10 οὐδ᾿ εἰ πᾶσαν ἔχοι δόξαν•
δόξαν: roem.
πλὴν θούριδος ἀλκῆς. |
||||||||||||||||||||||||||
10 οὐ γὰρ ἀνὴρ•
ἀνὴρ ἀγαθὸς: (term. techn.) i.e. de man die in het bezit van ἀρετή is.
ἀγαθὸς γίνεται ἐν πολέμῳ, |
||||||||||||||||||||||||||
10 εἰ μὴ τετλαίη•
τετλαίη...ὁρῶν:
μὲν•
constructie: het participium ὁρῶν is een complement bij τετλαίη; τετλαίη < τέτληκα (gemengd perfectum), zie WL τλῆναι. μὲν: wordt voortgezet door (12) καὶ.
ὁρῶν φόνον αἱματόεντα |
||||||||||||||||||||||||||
10 καὶ•
καὶ: voortzetting van (11) μὲν.
δηίων•
δηίων...ἔγγύθεν: het adverbium ἔγγύθεν kan als prepositie (h.l. in postpositie) met de genitivus verbonden worden; betekenis: dichtbij.
ὀρεγοιτ᾿•
ὀρέγοιτ᾿...ἱστάμενος: het participium ἱστάμενος is een complement bij ὀρέγοιτ᾿ (= ὀρέγοιτο).
ἐγγύθεν ἱστάμενος. |
||||||||||||||||||||||||||
10 ἥδ᾿•
ἥδ᾿ ἀρετή: eerste subject en naamwoordelijk deel van het predicaat bij het werkwoordelijk deel (14) γίγνεται.
ἀρετή, τόδ᾿ ἄεθλον•
ἄεθλον: ἄθλον.
ἐν ἀνθρώποισιν ἄριστον |
||||||||||||||||||||||||||
10 κάλλιστόν τε φέρειν•
φέρειν: om te behalen.
γίγνεται ἀνδρὶ νέῳ. |
||||||||||||||||||||||||||
Vertaling Tekst Aantekeningen |
Flavius Josephus |